Het verschil tussen groot en klein is relatief. Berusting in de schijnwaarheid dat het grotere de macht heeft en de gang van zaken bepaalt, is ondoordacht. Door die berusting wordt de schijnwaarheid de werkelijkheid. Het verschil tussen het geestelijke en het stoffelijke is niet enerzijds de afzondering zoeken voor spirituele activiteiten en anderzijds de weg naar wereldse rijkdom en macht bewandelen. Zo eenvoudig is dat niet. Maatschappelijke en economische problemen zouden meer vanuit het spirituele benaderd moeten worden, vindt een kleine minderheid. De invloed van zo’n beperkte groep is vanuit een ver verleden tot vandaag de dag verrassend groot gebleken. Groter worden is daarvoor niet noodzakelijk. Een goed plan en enig organisatietalent doen wonderen, en dit geldt niet alleen voor materiële doeleinden, maar ook voor immateriële zaken. Is er geen goed plan, dan is klein geen excuus voor het niet welslagen. Het is niet moeilijk talloze voorbeelden te geven waaruit blijkt dat maatschappelijke invloed en economische macht voorbehouden zijn aan grote staten. Maar dat is niet altijd zo geweest en de schijn daarvan is meer dan de werkelijkheid. Gedachten gaan naar Libanon en Rome.

Libanon is qua oppervlakte drie keer zo klein als Nederland en in verhouding woonden er een paar eeuwen v.C. ook al veel minder mensen dan in ons land. In 2900 v.C. lag daar de stad Byblus, met stenen huizen, en in 1100 v.C. waren er de machtige steden Tyrus en Sidon. In 1000 v.C. was Hiram, koning van Tyrus, als bouwer zo vermaard dat koning Salomo zijn hulp gebruikte, en niet slechts voor de bouw van de tempel. Dat kleine landje beheerste gedurende vele eeuwen niet alleen het Middellandse Zeegebied, maar voer zelfs om de Kaap. Hun later zelfstandig geworden nederzetting Carthago was in 400 v.C. in grote bloei. Pas in 260 v.C. krijgt Rome invloed op zee, maar in 218 v.C. trekt Hannibal tot grote schrik van Rome met zijn olifanten over de Alpen. Rome, volgens de mythe gesticht in 753 v.C., was ook maar een stad en niet veel meer, en het Romeinse Rijk was dus een vanuit een stad geleid wereldrijk. De Carthager Hannibal wordt rond 200 v.C. door Rome uitgeschakeld. Caesar wordt in 44 v.C. op 15 maart vermoord. Als in het jaar 68 Nero verdwijnt, komen er in de 176 volgende jaren nog 29 keizers. Soms ̶ net als in Zuid-Amerika ̶ zelfs vier heersers die elkaar binnen één jaar opvolgen. Dat grote rijk bestond vanaf 500 v.C., met een toppunt aan wereldkracht omstreeks het begin van de jaartelling, en werd dus geleid vanuit een stad.

De geschiedenis van het Middellandse Zeegebied blijft tot in de vijftiende eeuw boeiend. De rijkdom aan bouwwerken in Venetië getuigt nu nog van de hegemonie die deze dogestaat heeft gehad. De grote invloed van andere steden, zoals Florence, is duidelijk. In die tijd is de basis gelegd voor nu nog geldende principes in handel, financiering en verzekeringen. Het waren in die lange periode slechts steden waar de geweldige invloed op een groot gebied van uitging en die een leidende en overheersende rol speelden.